Osmanlı’nın eğitim, kültür ve sanat hayatına yön veren simalar tarih boyunca bir şekilde Boğaziçi yalıları ile irtibatlı olmuştur. Şu an adını hatırlayamadığım bir yazarın bu yazının meramını enfes kıvamında dile getiren bir sözü var. Der ki: “ Yazar, pencereden bakarken bile işini yapıyordur.” Boğaziçi yalılarının pencereleri dile gelse de konuşsa! Kaç yazar o pencerelerden Boğaziçi’nin eşsiz manzarasına bakarak kitaplar kaleme […]

“Kurşun gibiyim. Mavzer gibi. Dağ gibi patlar giderim.”                Ahmet Kaya Popüler olarak kullandığımız kimi deyimler, kimi isimler Boğaziçi’nde ya bir semtten türedi, ya bir korudan ya da bir yalıdan. Şarkılarda, türkülerde adı bolca geçen ve bir tüfek çeşidi olan mavzerin hikayesi de Boğaziçi’nde bir yalıda başladı. Bir silah tüccarı: Mösyö Huber Tarabya’da bulunan […]

Hayal edin. Akşam vakitleri. Boğazın ortasında vapurdasınız. Dört çevrenize bakıyorsunuz. Parıldayan ışıklar içinde camiler, saraylar, kışlalar, kuleler göreceksiniz. İşte o gördüklerinizin yarısını onlar yaptı. Onlar Ermeni mimarlar. Balyanlar. İstanbul’un sülietine damgasını bir Mimar Sinan vurdu bir de ailecek onlar. Balyanlar herhangi bir devlet kurumuna bağlı değildiler. Direkt padişaha bağlıydılar. Padişahın  isteği olan Avrupai yaşam tarzını simgeleyen büyük, gösterişli, bol heykelli ve […]

Çırağan Sarayı. Osmanlı borç batağındayken Beşiktaş’tan Ortaköy’e uzanan böyle bir sarayın yapımına gerek var mıydı orası tartışılır. Ama 1871’te yapıldı ve Osmanlının boğaza nazır en görkemli saraylarından biri oldu. O sarayda yıl 1909’da bir yangın oldu. Ve o yangında, sarayın göz kamaştıran arabesk nakışlı süslemelerinden fildişi sedef kaplamalarına, salon tavanlarındaki yağlı boya peyzajların kuş ve çiçek resimlerine kadar her şey […]

Küçük Çekmece deyince akla ilk gelen gölü ve köprüsü. Oysa Küçük Çekmece tarihin kadim güzergahı. Çünkü Roma’sı, Bizans’ı, Osmanlı’sı boyunca Avrupa’dan İstanbul’a gelen seyyahlar, diplomatlar, askeri görevliler hep Küçük Çekmece’de konaklamışlar. Anılarında, yazılarında bir kaç sayfacığı da  burası için ayırmışlar. İstanbul’dan Avrupa’ya çıkışın ilk mola mekanı burası. Ve Avrupa’dan İstanbul’a gelişin son mola noktası. Köprünün tarihi ise bu kadim güzergaha […]

Ortada gücü ve kudreti temsil eden bir aslan başı, kenarlarda kötülükle savaşı sembolize eden iki ejder. Kem gözlerden sakıyan, düşman güçlerden koruyan ilahi bir tılsım. Şamanın tılsımı. Nerede ise oraya güç veren, koruyup gözeten, düşmana korku salan, sahibine cesaret veren bir tılsım… Aslanbaşlı ve ejder motifli bu eser bir cami kapısının, kapı tokmağı olarak yapılmış. Tunç kapı tokmağı iki tanelermiş. Biri kapının sağında […]

Mesnevihaneler klasik tasavvufun temel eserlerinden olan Mesnevi’nin öğretildiği hanelerdi. Bu mesnevihaneyse   Mesnevi’nin sadece Mevlevilerce değil diğer tarikatlarcada    benimsediğinin bir kanıtı olarak Fener’in tepesinde, Çarşamba’nın yamacında yükseliyor. Çünkü bu mesnevihaneyi yapan bir Mevlevi Şeyhi değil bir Nakşibendi Şeyhi. Şeyhin epeyce uzun bir adı var: Şeyh el-Hac Hafız Seyyid Mehmed Murat Efendi. Bu derece uzunca bir adla karşılaşınca düşünmeden edemedim. Mimar Sinan hacıydı ama hacı anlamına […]

267 metre uzunluğundaki, dört  kulesiyle Boğaziçi’nin olmazsa olmazlarından olan Selimiye Kışlası’nı herkes bilir. Taksim Topçu Kışlası da bu kışlanın Avrupa Yakası’ndaki karşılığı olarak 1806’da yapılmıştı. Kışla Avrupa tarafında yapıldığından olacak mimari açıdan daha güzeldi. 2’si büyük, 12’si küçük toplam 14 kubbesi vardı. Özellikle çift kubbeli girişiyle  kışlayı değil de sarayı andırıyordu. Kışla, 1908’den itibaren  askeri amaçlar dışında kullanılmaya başlandı. 1921 yılında iç avlusu stadyum olarak […]

Tam da burda soluklanırlarmış. Ellerinde çiçekler, nefes nefese kalırlarmış. Kimler mi? Bu binayı yaptıran Beyoğlu’nun ünlü zenginlerinden olan Hristaki’dir. Hristaki 24 dükkan üzerine 18 daire yaptırır 1876’da. Dairelerin olduğu kısma “Cite De Pera” der. Dairelerin altında bulunan dükkanların olduğu bölüme ise kendi adını koyar: “Hristaki Pasajı” 1908’de binayı Sadrazam Sait Paşa alır. Pasaja bu kez de Sait Paşa Pasajı derler. 1917’de Kızıl Ruslar’ın devriminden kaçan Beyaz Ruslar’ın […]

İstanbul’da namaz saatlerinin ayarlanması için yapılan onlarca muvakkithaneden ya da nam-ı diğer zaman odacıklarından biri. Bir nevi Osmanlıda saatleri ayarlama enstitütüsünün Üsküdar Selimiye’deki şirin bir şubesi. İnce, uzun ve kurşuni kubbeli. Tek katlı. Dikdörtgen planlı. Üsküdar’daki  Selimiye Camii’nin Şerif  Kuyusu Caddesi’ne bakan avlu duvarına bitişik. Şuan girişte ki iki odası tuvalet olarak kullanılsada bir zamanlar “zaman”  burda hesaplanmış. Not: Zamanın […]

Hayat damarları kesilmiş. Tıpkı adına yaptırılan kişinin Hayat damarlarının kesilmesi gibi. Çünkü bu çeşmeyi 2. Mahmut’un kızlarağası olan Hafız İsa Ağa, Kendisi gibi bir kızlarağası olan Ve cellatların elinde hayat damarları kesilen Gazanfer Ağa?nın ruhunu şad etmek için yaptırmış. Gazanfer Ağa 1603’te idam edilmişti. Çeşme ise 1822’de yapıldı. Anlaşılan Hafız İsa Ağa, aradan 219 yıl geçmesine rağmen Gazanfer Ağa’yı unutmamış. […]

Alttaki  camiyi İstanbul’un fethine katılmış bir asker olan, Yavaşça Şahin Mehmet Ali Paşa yaptırmış. Asker dediysem öyle normal asker değil. Kaptan-ı Derya yani Deniz Kuvvetleri Komutanı. Yavaşça Şahin Mehmet Ali Paşa’nın camisi, geçen 500 küsur yıl içinde o kadar onarımdan geçmiş ki mimari açıdan pek bir ilginçliği kalmamış. Yalnız, caminin avlusunda bulunan mezarlığı bir bahar mevsimi gerçekten görülmeye değerdir. Öyle ki mezarlık , gülllerle  gülümsüyor sanki. ADRES: […]