Tarih 1400’lerdir. Makedonya’nın Kastorya kasabasındaki bir kaç yüz Yahudi ailesi için hayat olduğu gibi devam etmektedir. Bu Yahudiler öyle zengin falanda değillerdir. Kendi yağlarında kavrulan fakir bir hayatları vardır. Bir anlamda mütevazi yaşamın Kastorya’daki adresleridirler.
1453’te, Fatih İstanbul’u fethedince yüz kadarı için hayat değişir. Çünkü Fatih, Kastorya’dan yüz kadar Yahudi ailesini İstanbul’a göç ettirir. Adres olarak da Balat civarını gösterir.
Balat’a yerleşen Kastoryalı Yahudilerin ilk işi yaşamını devam ettirecekleri bölgeye bir sinagog yapmak olur. Aynı yıl yaparlar da. Sinagoglarına isim bulmakta da pek sıkıntı çekmezler. Geldikleri yerin adını verirler: Kastorya derler, Kastorya Sinagogu.
Zamanla da sinagogun çevresi bir Yahudi yerleşim bölgesi olur. Çünkü, 1492 de İspanya engizisyonundan kaçan on binlerce Yahudi İstanbul’a göç ettiğinde yerleştikleri bölge Kastorya Sinagogu çevresi olur yani Balat çevresi.
Anlayacağınız Yahudilerin Osmanlı İstanbulu’ndaki tarihi Kastorya Sinagogu ile başlar. Kastorya Sinagogu 150 kişiliktir, mütevazidir ama kocaman bir tarihin başlangıcını oluşturmuştur.
Cumhuriyet dönemine kadar sinagogta işler yolundayken sonrasında işler yolunda gitmez. 1940’lı yıllardaki uygulanmaya başlanan ve azınlıkları hedef alan varlık vergisi sinagogun üzerine giyotin gibi düşer ve sinagog cemaat yokluğundan kapanır. Yıllarca da kapalı olarak durur.
Sinagog bir zaman sonra Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne devredilir. Genel müdürlük sinegogu bir şahısa kiraya verir. Bu kiralamadan sonra sinagogun hayatı değişir. Çünkü kiralayan şahsın dahiyane bir fikri vardır: Sinagogu otopark yapacaktır.
Ne yazık ki yapar da. Bir greyderle sinegogun içine girer ve kocaman tarihi taşıyan sinagog olur küçücük bir otopark.
İşin en kötüsü, bu olay öyle karanlık çağlarda fi tarihinde falan olmaz. Tarih 1992 dir.
Eee yuh yani.
Ayıp yani.
Sinagogun iç mekanı Sinegogun ana giriş kapısı
Meraklısına: Kastorya Sinagogu Ayvansaray’da Hoca Çakır Caddesi’nin Mumhane Caddesi ile kesiştiği yerde bulunuyor.
Bu yaziya 12 yorum yapilmis.
Yorum yapmak istermisiniz?
———————————————————–
————————————————————
———————————————————-
———————————————————-
———————————————————
———————————————————
———————————————————
——————————————————–
————————————————————
——————————————————–
———————————————————
———————————————————–
——————————————————-
———————————————————–
——————————————————–
————————————————————
YAZI ETİKETLERİ
———————————————————-
Melly Freebird says:
Tek kelime ile içim acıdı…
ali says:
Eğer RTE Osmanlıya atası olarak saygı duyuyor ise, Fatih Sultan Mehmet döneminden bizlere miras kalan bu tarihi kültüre de saygı duymalıydı. (Yahudi kardeşlerimizden bahsetmiyorum bile, çocukluğumda ve gençliğimdeki komşularımız maalesef Türkiye’den uzaklaştılar.)
“Yuh, ayıp yani” çok çok hafif kalmış ama internette yazılabilecek en uygun ifade.
Emirhan Aydın says:
Sebillerin büfe, medreselerin çay bahçesi, yüzlerce yıllık çeşmelerin mescitlerin hazirelerin yol olduğu bir dönemde çok şaşırtıcı gelmemekle birlikte, diğerlerinde olduğu gibi iç kanatıcı. lakin mevcut durumun trajikliğine sövmekten ziyade başka bir şey yapılamaz mı? cami-havra-kilise ayrımına düştüğümüz an ortak tarihimizin eserlerine bu zülmü yapanlardan ne farkımız kalır? Kastorya Sinagog’u ”otopark’ın” yerinde tekrardan hayat bulabilir mi? benim merak ettiğim bu konuda herhangi bir teşşebüs meydana geldi mi? bilgisi olan var ise aydınlatabilir mi? şimdiden teşekkür ederim
Viktoria Kastoriano-Levy says:
Gordugunuz gibi. ben o tarihi yahudilerin 600 devrelik bir torunum. Bende Istanbulda dogdum ve ordan 45 senedir uzaksam bile halen Turkiyenin tarihlerini halen saygila hatirlarim. Bu anlattiginiz mesele ise tam tersine – galiba oralarda bu saygi azaltmis gitmisdir. Isterseniz, ayni saygisilik Yunanistanda, Selanikte olmustu. Selanigin butun 500 yillik Turk-Osmanlilar tarihi, camilerde icinde, silindi gitti. Ama, aslinda, insanlar hatirlayinca ve yazarken o gunler yine hayata donerler. Butun zarar yalniz oradaki gencler icin olur – goremezler, sormamazlar ve bilemezler.
Ramazan Bedük says:
Haklısınız. Ne yazık ki, ulus-devlet denilen, tekçi olan kendi ulusundan ve inancından başka bir şey görmeyen zihniyet bu. Türkiye’de de aynı Yunanistan’da da…
Necati Aksüt says:
Merkalısına denilerek verilen adres bilgisi yanlış. Söz konusu sinagogun yıkılarak otopark yapıldığı yer, Ayvansaray’da Hoca Çakır Caddesi’nin Mumhane Caddesi ile kesiştiği yerde bulunuyor.
Ramazan Bedük says:
Haklısınız. Neden öyle yazmışım ki? Hayret! Eleştiriniz üzerine adres bilgisini yeniden düzenledim. Teşekkürler…
sami oz says:
cemaatlere ait eski binalar, cemaatlere iade edilecek. bu sinagogun atidi ne olacak?
Albert Basan says:
Zamanında benim duyduğuma göre:
Bu park olayının geçtiği zamanlarda Tayyip Erdoğan İstanbul Belediye reisi imiş.
Orayı park yapmaya karar verince, cemaatimiz itirazda bulunmuş.
Aldıkları cevap şöyle olmuş:
O civarda oturan tek bir Yahudi gösterin, oraya dokunmayalım.
Neticeden belli… Gösterilememiş !
Benim en cok yandığım: Eski muhteşem kapının üzerindeki İbranice yazılı tabelanın
korumaya alınmaması !
Ramazan Bedük says:
Kastorya Sinagogu 500 küsur yıllık tarihi geçmişe sahip anıtsal bir varlıktır ve sadece bizim değil tüm insanlığındır. Cemaatten tek bir kişi bulunmasa bile sinagogun korunması gerekir. Dolayısıyla böyle bir gerekçe olamaz. Yazık, ülkemin mirasına.
JAK ABORESI says:
eger bunu bir camiye yapsaydik kiyametler kopardi,
o2 says:
Adnan Menderes döneminde istemediğin kadar camiye bu yapıldı kimsenin sesi çıkmadı.