Sultanahmet’te Bir Mekteb-i Şahane: Cevri Kalfa Sıbyan Mektebi

Cevri Kalfa 1808  yılındaki  Yeniçeri  isyanında yeniçeriler  henüz çocuk yaştaki 2.Mahmut?u öldürmek için saldırdıklarında şehzadeyi korumak için saldırganların yüzüne kızgın kül fırlatacak kadar cesur bir cariyedir.
Ve onun bu hamlesi şehzade Mahmut’un tavan arasına saklanması için zaman kazandırır.
Böylece hayata tutunur  şehzade Mahmut.

Ve 2.Mahmut  gün gelir padişah olur.
Ne onu vakti zamanında öldürmek isteyen yeniçerileri ne de onu ölümden  kurtaran Cevri Kalfa?yı unutur.

Birini tarihte eşine az rastlanır bir şekilde yok ederken, diğerinin ruhunu şad etmek için adını taşıyan bir sıbyan mektebi yaptırır.(1819)

Mektep,  iki kattan meydana gelmiş  olup  geniş ön cepheli ve on odalı yapılır.
Bu bir sıbyan mektebi için oldukça büyük boyutlardır.
Sıbyan mektebinin bu yapısı onun önünü açar ve hiçte ?sıbyan? olmayan bir tarih yaratır.

Mektep  yaklaşık kırk yıl sıbyan  mektebi olarak kullanılır.
1858  yılında da kız sanatokuluna dönüştürülür.
Böylece modern Türk kadını için önemli bir adım atılmış olur.
Çünkü mektep kızlara lise düzeyinde eğitim veren ilk  okuldur.
Dolayısıyla modern  Türk kadını  için bir kilometre taşı olmuştur sıbyan mektebi.

Öğretmenlerin ilk örgütlenmelerinden olan  Muallimler Birliği 1921’de İstanbul?da şube olarak kendisine burayı seçer.
Öğretmenler eğitimin meselelerini burada tartışırlar, mitinglerine, eylemlerine buradan giderler.
Ve günümüzde  örgütlenmiş yaklaşık dörtyüzbin öğretmen  vardır.
İlk  meşaleler burada bir sıbyan mektebinde yakılmıştır.

Öğretmenler buraya bakıpta bir vefa borcu duymadan geçmezler yani.
Ya da en azından şuana  kadar geçmişlerse bile bu yazıyı okuduktan sonra geçmesinler bari.

Hamiş: Cevri Kalfa Sıbyan Mektebi  şuan Türk Edebiyatı Vakfı’nca kullanılıyor.
Yeni restorasyondan geçti ve  alt katı cafe olarak düzenlendi.
Sultanahmet’e geldiğinizde kesinlikle bu cafeye uğrayıp bir kahve içiniz derim.
Buradaki hava çok entellektüeldir.
Salonlardan birinin adı Ahmet Hamdi Tanpınar diğerinin adı da Yahya Kemal Beyatlı adına düzenlenmiştir.
Girişteki küçük odada kitap satış yeridir.
Türk Edebiyatı’nın klasiklerini ve dergilerini buradan edinebilirsiniz.

       
Mektebin dışarıdan görünüşü                           Kafe bölümü, Ahmet Hamdi Tanpınar Salonu

Not: Mektebin girişinde ve çeşmesinin üzerinde bulunan Osmanlıca kitabe Cumhuriyet döneminde kazınmıştı. Tam bir kültür katliamı olan bu kazımayı bu linkte fotoğraflar eşliğinde anlatmıştım.

Adres: Cevri Kalfa Sıbyan Mektebi Sultanahmet’te bulunuyor, Divanyolu Caddesi üzerinde.